Alüminyum Nedir? Hangi Alanlarda Kullanılır?
Günlük hayatta karşımıza en çok çıkan malzemelerden biri olan alüminyum, pek çok sektörde ihtiyaçlara mükemmel şekilde karşılık verir. Peki alüminyum nedir, nasıl üretilir ve yaygın olarak hangi sektörlerde kullanılır?
Alüminyum Nedir?
Hafif bir madde olan alüminyumun kimyasal sembolü Al, atom numarası 13’tür ve doğada genellikle boksit halinde bulunur. Aklınıza gelebilecek hemen hemen tüm endüstrilerde kullanılan alüminyum yüksek elektriksel ve termal bir iletkenliğe sahiptir. Gümüş bir renge sahip olan alüminyum doğada en çok bulunan elementlerden biridir. Geri dönüşümü kolay olan bir malzeme olan çevresel sürdürülebilirlik açısından önemi büyüktür. Çok yönlü, güçlü ve dayanıklı bir malzeme olan alüminyum modern endüstrilerin ilerleyişinde önemli bir rol sahibi olmaya devam eder.
Alüminyum Nasıl Üretilir?
Tüm dünyada yaygın bir mineral olan boksit alüminyumun özü olarak kabul edilir ve alüminyum üretim süreci de boksit mineralinin çıkarılmasıyla başlar. Sonrasında izlenen adımlar ise şunlardır:
-
Boksit madencilik yöntemleri ile çıkarılır ve alüminyuma dönüştürülmesi için Bayer Metodu’ndan faydalanılır.
-
Bayer Metodu’nda alümina yüksek sıcaklıkta sodyum hidroksit ile reaksiyona sokulur alüminyum hidroksit çözeltisi elde edilir.
-
Isıtma ve filtrasyon işlemleri sonrasında alüminyum hidroksit çözeltisinden geriye alüminyum oksit, yani alümina kalır.
-
Elde edilen alümina elektroliz yöntemiyle alüminyum metaline dönüştürülür.
-
Alüminyum metali farkı sektörlerde kullanılmak üzere döküm, levha, çubuk ya da farklı formlarda şekillendirilir.
-
Hem soğuk hem de sıcak olarak işlenebilir.
Alüminyum üretimi karmaşık bir süreç olarak değerlendirilebilir. Nitekim üretim sürecinde sürdürülebilirlik, çevresel faktörler, enerji tasarrufu ve atık yönetimi gibi önemli konuların göz önünde bulundurulması gerekir.
Alüminyum Özellikleri Nelerdir?
Hem pek çok sektörde işe yarayan alüminyum özellikleri hem de doğada çok fazla bulunuyor olması bu malzemeyi önemli bir noktaya taşır. Hemen hemen tüm sektörlerde en önemli bileşenlerden biri olan alüminyumun özellikleri şu şekildedir:
-
Düşük yoğunluğu nedeniyle son derece hafiftir. Ulaşım ve taşıma faaliyetlerinde yakıt verimliliğini ve taşıma kapasitesini artırır.
-
Mukavemet gücü yüksek olduğundan güvenilirlik ve dayanıklılık sağlar.
-
Oksit tabakası oluşturmak suretiyle kendisini korur, bu sebeple korozyona karşı direnç gösterir.
-
Isı ve elektrik iletkenliği sağladığı için ısı transfer uygulamaları ya da elektrik kablolarında kullanılabilir.
-
Toksik bir metal değildir. Bu sayede gıda ya da ilaç endüstrisinde kullanılabilir.
-
Geri dönüşümü kolay bir metaldir. Bu yüzden üretim süreçlerine yeniden dahil edilerek öz kaynakların korunmasına yardımcı olur.
Peki bu özellikleri ile öne çıkan alüminyum nerede kullanılır ve alüminyum çeşitleri nelerdir?
Alüminyum Nerelerde Kullanılır?
Alüminyum hemen hemen tüm sektörlere entegre olmuş durumdadır. Alüminyumun yaygın olarak kullanıldığı sektörleri ve alanları şu şekilde listelemek mümkün:
-
Otomotiv, uçak ve trende dahil olmak üzere tüm ulaşım sektörü.
-
Yiyecek ve içecek endüstrisi başta olmak üzere pek çok farklı endüstri için çalışan ambalaj sektörü.
-
Pencere, kapı, cephe kaplamaları, merdiven korkulukları ve daha pek çok alan için inşaat sektörü.
-
Elektrik kabloları, elektrik panelleri ve pek çok elektronik cihazda kullanılmak üzere elektrik ve elektronik sektörü.
-
Özellikle mutfak kısmında kullanılan ev eşyaları.
-
Masa ve sandalyeler, raf sistemleri ve aydınlatma ürünleri de dahil olmak üzere pek çok ürün alüminyum kullanan mobilya ve dekorasyon sektörü.
-
Boru hatları, silolar, tanklar ve güneş panelleri gibi endüstriyel alanlar.
Elbette bunlar alüminyum nerelerde kullanılır sorusuna verilebilecek belli başlı cevaplar. Yoksa bu listeyi çeşitlendirmek tabii ki mümkün. Ayrıca kapı, pencere ya da daha pek çok farklı alanda kullanılmak üzere alüminyum kulp modelleri de incelenebilir. Tüm bunlara ek olarak alüminyum tekerlek modelleri de ağır sanayide ve hafif sanayide yaygın olarak kullanılır. Yüksek ısılarda çalışma imkanı ve yüksek dayanıklılığı ile uzun ömürlü olarak kullanılabilir.
Alüminyum Ömrü Ne Kadardır?
Alüminyum ömrü kullanıldığı alana ve kullanım şekline göre değişiklik gösterir. Örneğin inşaat sektöründe kullanılan alüminyumun ömrü çok ciddi problemler ile karşılaşılmadığı takdirde 80 yıla kadar uzayabilir. Ayrıca son yıllarda üretilmeye başlayan yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarının ömrü yaklaşık olarak 25 kat arttırılmıştır. Alüminyumun ömrünü artırmak için yapılabilecekler ise şunlardır:
-
Temizlik ve bakım işlemlerinin düzenli olarak gerçekleştirilmesi,
-
Kaplama ve boya uygulamaları ile dış yüzeyin dış etkenlere karşı korunaklı hale getirilmesi,
-
Paslanma ya da korozyon belirtilerinin görüldüğü dönemde metal ömrünü uzatmak için pas giderme işleminin yapılması.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi alüminyumun ömrü konusunda alüminyum kullanım alanı belirleyicidir. Elbette çevresel faktörleri de göz önünde bulundurmak gerekiyor!
Alüminyum Bakımı Nasıl Yapılır?
Alüminyum malzemenin temizlik ve bakım rutinleri alüminyum malzemenin türüne ve kullanım şekline göre değişiklik gösterir. Alüminyum bakımı ile ilgili olarak yapılan öneriler ise şu şekildedir:
-
Temizlik işlemi yılda bir kez tekrarlanmalıdır,
-
Çizik ya da hasara neden olmamak için sert ya da kimyasal temizlik maddeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır,
-
Bakım işlemi sonrasında koruyucu tabakalar uygulanmalıdır,
-
Hasar ya da çürüme belirtilerine anlık olarak müdahale edin.
Tüm bu bakım ve temizlik önerilerine uymak, alüminyum malzemeleri çok daha uzun ömürlü olarak kullanmanızı sağlar.
Alüminyum Çeşitleri Nelerdir?
Farklı sektörlerde 7 farklı alüminyum alaşımı kullanılır. Her birinin özellikleri ve dayanıklılığı farklıdır. Söz konusu alüminyum alaşımları şunlardır:
-
1000 Serisi: Yüksek korozyon direnci olmakla birlikte düşük bir mukavemete sahiptir. İletkenlik seviyesi iyidir. Elektrik ve kimya endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. Yüzde 99’dan fazla alüminyum içerir.
-
2000 Serisi: Ana elementi bakırdır ve ikincil element olarak magnezyum kullanılır. Sertleşmesi için ısıl işleme tabi tutulmalıdır.
-
3000 Serisi: Ana elementi mangandır. Orta derece mukavemete sahiptir. İşlenebilirliği iyi derecededir ve sertleşmesi için ısıl işleme gerek yoktur.
-
4000 Serisi: Ana element silisyumdur. Kaynak teli ya da lehim alaşımı olarak kullanılabilir.
-
5000 Serisi: Magnezyum birincil elementtir. Yüksek mukavemetlidir ve özellikle deniz tuzu ve kimyasallara karşı yüksek korozyon direnci gösterir. Bu yüzden gemi sanayinde yaygın olarak kullanılır.
-
6000 Serisi: Birincil element magnezyum ve silisyumdur. Korozyon direnci yüksektir. Mükemmel bir şekilde şekillendirilebilir.
-
7000 Serisi: Ana element çinkodur. Mukavemeti çok yüksektir. Bu yüzden yaygın olarak uçak sanayinde kullanılırlar.
Tüm sektörlerde kullanılan alüminyum tekerlek üretiminde de kullanılan malzemelerden biridir. Siz de alüminyum ve PVC tekerlek modellerini inceleyerek sipariş vermek isterseniz, e-Tekerlek.com’u tercih edebilirsiniz.